Phát triển mô hình canh tác lúa – tôm
Những năm qua, mô hình tôm – lúa hữu cơ ở hai xã cù lao Long Hoà và Hoà Minh huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh đã phát huy được tính bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nông dân.
Tỉnh Trà Vinh là một trong những địa phương có nhiều lợi thế để phát triển mô hình tôm – lúa. Những năm qua, mô hình này đã chứng tỏ được tính hiệu quả, bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu. Để thích ứng với điều kiện khí hậu khắc nghiệt hiện nay, sau tháng ngọt – sáu tháng mặn bà con nông dân ở Long Hòa, Hòa Minh (huyện Châu Thành) có mô hình nuôi tôm càng xanh kết hợp trồng 1 vụ lúa hữu cơ rất hiệu quả.
Trà Vinh có khoảng 2.000ha canh tác theo mô hình lúa – tôm, tập trung chủ yếu tại các xã: Long Hòa, Hòa Minh (huyện Châu Thành), Đôn Xuân, Đôn Châu (huyện Duyên Hải) và một phần của xã Vinh Kim (huyện Cầu Ngang). Trong đó hai xã Long Hòa, Hòa Minh có trên 250ha nuôi tôm càng xanh xen trong ruộng lúa. Bình quân, mỗi ha mô hình tôm – lúa này mang lại cho bà con nông dân nguồn thu nhập ổn định để trang trải cuộc sống.
Mô hình lúa – tôm hiện chiếm khoảng 30% tổng diện tích nuôi tôm nước lợ của ĐBSCL. Toàn vùng hiện có 8 tỉnh áp dụng hệ thống canh tác lúa – tôm trong cơ cấu sản xuất hàng nằm gồm: Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Kiên Giang, Trà Vinh, Bến Tre, Long An và Tiền Giang. Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, mô hình lúa tôm của Việt Nam được Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc (FAO), các nước ASEAN đánh giá cao vì không phải nơi nào cũng làm được. Vì vậy, tổ chức chính quyền địa phương được khuyến cáo trong tích hợp không gian mỗi địa phương, các tỉnh cần phải tính toán kỹ lưỡng những vùng nuôi trồng lúa – tôm để từ đó ra được cơ chế, chính sách, phát triển hệ tầng, liên kết và ứng dụng khoa học để phát triển bền vững.
Nhiều năm nay, các hộ nông dân huyện Châu Thành đã chủ động sản xuất theo cách thuận lợi và năng suất nhất để có thể đạt được thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Gia đình ông Phạm Văn Lược (xã Hòa Minh, huyện Châu Thành) có diện tích sản xuất theo mô hình lúa tôm khoảng 2 ha. Trong đó, khoảng 7.000m2 trồng lúa hữu cơ kết hợp nuôi tôm càng; diện tích còn lại sau khi thu hoạch lúa, ông dẫn nước mặn vào nuôi tôm. Trước đây, ông chỉ trồng lúa nhưng có năm cũng mất mùa do nước mặn tràn vào. Khoảng vài năm trở lại đây, ông tận dụng nước mặn nuôi tôm, cho thu nhập mỗi năm vài trăm triệu đồng. Rất nhiều bà con ở đây áp dụng mô hình này.
Ông Nguyễn Minh Lạc, ấp Xẻo Ranh, xã Long Hòa cho hay: Năm 2015, gia đình bắt đầu tham gia sản xuất lúa hữu cơ (gạo sạch) có liên kết với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm Công ty Minh Trung (thành phố Hồ Chí Minh). Vụ lúa thu đông năm 2020, gia đình sản xuất 0,6ha với giống lúa ST24 được doanh nghiệp bao tiêu với giá 12.500 đồng/kg, đạt năng suất 5 tấn/ha và kết hợp thả 2 vụ tôm càng xanh.
Vụ 1, gồm có lúa và thả thêm 6.000 con giống tôm càng xanh. Vụ 2, từ tháng 2 đến tháng 8 không trồng lúa chỉ thả nuôi chuyên tôm càng xanh 10.000 – 15.000 con giống. Với giá bao tiêu hiện nay, người trồng lúa hữu cơ ở cù lao Long Hòa và Hòa Minh thu nhập 40 – 45 triệu đồng/ha/năm. Năng suất bình quân khoảng từ 5- 5,2 tấn/ha, cao hơn lúa truyền thống từ 15 – 20 triệu đồng. Bên cạnh đó, nông dân có nguồn thu từ con tôm càng xanh khoảng 70 – 120 triệu đồng/ha.
Như vậy có thể thấy, mô hình canh tác lúa – tôm đã đem lại được hiệu quả nhất định người người nông dân tại những địa phương canh tác sản phẩm này tại tỉnh Trà Vinh. Từ đó, chính quyền địa phương và người nông dân cần phối hợp tích cực với nhau để tiếp tục phát huy tiềm năng của mô hình canh tác này.
